साझाखबर, बेइजिङ । सन् २०२५ नेपाल – चीन औपचारिक द्विपक्षीय सम्बन्ध स्थापनाको ७० औं वार्षिकोत्सव हो । बेइजिङस्थित श्वेतचैत्य परिसरमा एक हप्ताभरि सांस्कृतिक प्रदर्शन, प्रदर्शनी र आदानप्रदानको आयोजना गरियो जसबाट साझा सांस्कृतिक सम्पदाहरूलाई अझ समृद्ध बनाउने, पारस्परिक समझदारी र सद्भावनालाई बढाउने र युवा पुस्ताहरूमा मित्रतालाई अगाडि बढाउने भावार्थ अंगीकार गरिएको थियो ।
चीनको राष्ट्रिय सांस्कृतिक सम्पदा प्रशासन, चिनियाँ कम्युनिष्ट पार्टीको बेइजिङ नगर समितिको प्रचार विभाग, बेइजिङ नगर सांस्कृतिक सम्पदा ब्यूरो र चीन-नेपाल सांस्कृतिक आदानप्रदान केन्द्र जस्ता आयोजकहरूले यो कार्यक्रमको संयोजन गरेका थिए । चीन-नेपाल सांस्कृतिक आदानप्रदान केन्द्रले बेइजिङमा नेपाल-चीन सांस्कृतिक सम्बन्ध प्रवर्द्धनमा निरन्तर सहयोग गरेको छ ।
गत जेठ अन्तिम साता अर्थात् मध्य जुनमा आयोजित सांस्कृतिक सप्ताहका दौरानले नेपालले एउटा तत्व श्वेतचैत्यका लागि थपेको छ । रोटरी क्लब अफ भादगाउँले उपहार स्वरुप स्वयम्भू चैत्य प्रदान गरेको छ । स्वयम्भू चैत्य हस्तान्तरण गरेकी थिइन् क्लबकी अध्यक्ष उमा कार्की र क्लवका पदाधिकारीहरूले ।
चीनको बेइजिङस्थित सेतो प्यागोडा मन्दिरमा भगवान बुद्धको प्यागोडा स्थापनाको यस ऐतिहासिक अवसरमा रोटरी क्लब अफ भादगाउँका प्रतिनिधिले भने, –
यो कार्यक्रम केवल एउटा प्यागोडाको अनावरण मात्र होइन । यो हाम्रा दुई महान राष्ट्रहरू – नेपाल र चीन बीचको साझा मूल्यमान्यता, पारस्परिक सम्मान र गहिरो सांस्कृतिक र आध्यात्मिक सम्बन्धको मूर्त रूप हो । बौद्ध दर्शनको सबैभन्दा पवित्र स्थलहरूमध्ये एक स्वयम्भू, काठमाडौंबाट भगवान बुद्धको शान्ति, करुणा र सजगताको मुख्य शिक्षाको प्रकाश बोकेर हिँड्छौं।
नेपाल र चीनबीचको सांस्कृतिक सम्बन्धलाई प्रवर्द्धन गर्न महत्वपूर्ण भूमिका खेल्ने १३ औं शताब्दीका नेपाली वास्तुकार अरनिकोलाई सम्झिनुपर्छ । बेइजिङको मियाओइङ मन्दिरको सेतो स्तूप चीनमा नेपाली वास्तुकलाको प्रभावको प्रमाणको रूपमा खडा छ।
प्राचीन विश्वास अनुसार, स्वयम्भू आध्यात्मिक ज्ञानको उद्गमस्थल हो, जहाँ बुद्धत्वको बीउ पहिलो पटक ज्ञानको स्व-जन्म ज्वालाको रूपमा देखा पर्यो। ती पवित्र पहाडहरूबाट, अहिंसा, सहिष्णुता र सद्भावको सन्देश शताब्दीयौंदेखि लाखौंलाई प्रेरणा दिइरहेको छ र अब यो यहाँ बेइजिङको मुटुमा चम्किरहेको छ।
यस बुद्ध प्यागोडाको स्थापनाले अन्तर्राष्ट्रिय मित्रताको प्रतीकको रूपमा काम गर्दछ, एक पुल जसले सीमापारका हाम्रा जनतालाई साझा सम्पदा र अझ शान्तिपूर्ण संसारको आशा मार्फत जोड्दछ । यो एक क्षण हो जसले विविधता मार्फत एकता र विश्वव्यापी भाषाको रूपमा करुणामा हाम्रो विश्वासलाई पुष्टि गर्दछ।
“आफूभन्दा माथि सेवा” भन्ने रोटरी सिद्धान्तमा आधारित क्लबको रूपमा, भादगाउँ रोटरी क्लब यस महान कार्यमा योगदान पुर्याउन पाउँदा सम्मानित महसुस गर्दछ ।’
चीनका लागि नेपाली राजदूत कृष्णप्रसाद ओलीले उद्घाटन समारोहमा भाग लिएर सारगर्भित मन्तव्य राखेका थिए । उनको संवोधनको संशोधित अंश पनि यो लेखमा समावेश छ ।
चीन विश्वमा आफ्नो ऐतिहासिक सभ्यतागत समृद्धिको लागि प्रसिद्ध छ । चीनले आफ्नो सांस्कृतिक सम्पदा र आश्चर्यहरूलाई अक्षुण्ण रूपमा संरक्षण गरेको देखिन्छ । चीनले आधुनिकीकरण कसरी सांस्कृतिक सभ्यतासँग सह-अस्तित्वमा रहन सक्छ भन्ने उदाहरण दिन्छ ।
नेपाल र चीनबीचको पुरानो सामाजिक-सांस्कृतिक र जनता-जनताको सम्बन्धलाई जीवन्त राख्ने ऐतिहासिक स्मारकहरू मध्ये एक म्याओइङ मन्दिरमा अवस्थित श्वेत चैत्य प्यागोडा/दागोबा हो । अग्लो र शानदार सेतो प्यागोडा १३औं शताब्दीमा नेपाली वास्तुकार अरनिकोले निर्माण गरेका हुन् । अरनिकोलाई चिनियाँ भाषामा आ-नि-क भनेर चिनिन्छ ।
नेपाली वास्तुकार अरनिकोले युआन राजवंशको समयमा चीनमा नेपाली कलाकारहरूको टोलीको नेतृत्व गरेका थिए । यसको भव्य उपस्थितिको साथ सेतो प्यागोडा नेपाल र चीनले युगौंदेखि मन पराउने गाथा हो । शान्सी प्रान्तको माउन्ट वुथाईमा अरनिकोले बनाएको सेतो प्यागोडा नेपाल-चीन ऐतिहासिक सम्बन्धको अर्को उदाहरण हो ।
सन् १९५५ मा चीन र नेपालले कूटनीतिक सम्बन्ध स्थापना गरेका थिए । त्यसबेलादेखि सम्बन्धहरू नजिक र बलियो हुँदै गइरहेका छन् । नेपाल र चीन बीचको मित्रता शान्तिपूर्ण सहअस्तित्वका पाँच सिद्धान्त “पञ्चशील” मा आधारित छ । दुबैले एकअर्काको आकांक्षा र संवेदनशीलताको सम्मान गर्छन् भने नेपाल सधैं “एक-चीन सिद्धान्त” प्रति प्रतिबद्ध छ । नेपाली भूभागमा चीनको विरुद्धमा हुने कुनै पनि गतिविधिलाई नेपालले अनुमति दिँदैन ।
बौद्ध अध्यात्मवादको खोजीमा पाँचौं शताब्दीमा प्रख्यात चिनियाँ भिक्षु फा सियान र सुआन चाङले हिमालय पार गरेको ऐतिहासिक यात्राले प्राचीन आध्यात्मिक सम्बन्धको बारेमा बताउँछ । त्यस्तैगरी नेपाली विद्वान बुद्धभद्रको चीनको यात्राले दुई देशहरू बीचको गहिरो सांस्कृतिक सम्बन्ध र जनता-जनताको सम्पर्कलाई उजागर गर्दछ ।
तिब्बती राजा श्रोङचोङ गम्पोसँग नेपाली राजकुमारी भृकुटीको विवाह दुई देशहरूलाई जोड्ने अर्को अध्याय हो । “हरित तारा” भनेर चिनिने राजकुमारी भृकुटीले चीनमा बौद्ध धर्म फैलाउन योगदान पुर्याएकी छन् ।
ऐतिहासिक सांस्कृतिक अन्तरक्रियाको आधारमा आर्थिक, कनेक्टिभिटी, पर्यटन, शैक्षिक आदानप्रदान र जनता-जनता सम्पर्क लगायत सहयोगका विभिन्न क्षेत्रहरूमा विस्तार भएको छ । बेल्ट एण्ड रोड इनिसिएटिभ र ग्लोबल डेभलपमेन्ट इनिसिएटिभलाई नेपालको समर्थनले सम्बन्धहरूलाई अझ सुदृढ बनाएको छ । चीनले नेपाललाई कठिनाइ र कठिनाइबाट पनि विश्वसनीय मित्र र लामो समयदेखिको विकास साझेदारको रूपमा सहयोग गर्दै आएको छ ।
