साझाखबर, ९ असार । सन् २०२५ जुन २१ मा ११औं अन्तर्राष्ट्रिय योग दिवस मनाइँदैछ ।
“पृथ्वी एकताको लागि योग, एक स्रोतबाट स्वास्थ्य” भन्ने विषयवस्तुले एउटा महत्त्वपूर्ण तथ्यलाई प्रकाश पार्छ कि व्यक्तिगत स्वास्थ्य र धर्तीको स्वास्थ्य अविभाज्य छन् । योगले शरीरलाई बलियो र मनलाई शान्त पार्ने मात्र होइन, हाम्रो दैनिक जीवनमा जागरूकता र जिम्मेवारीको भावना पनि बढाउँछ ।
यो सचेत जागरूकताले मानिसहरूलाई स्वस्थ र दिगो जीवनशैली छनौट गर्न मार्गदर्शन गर्दछ । आफ्नो हेरचाह गर्ने प्रक्रियामा हामी पृथ्वीको पनि हेरचाह गर्न थाल्छौं, जसले परम्परागत भारतीय दर्शन “वसुधैव कुटुम्बकम” को भावनालाई मूर्त रूप दिन्छ।
योग भनेको के हो?
योग भारतमा उत्पत्ति भएको एक प्राचीन शारीरिक, मानसिक र आध्यात्मिक अभ्यास हो । “योग” शब्द संस्कृतबाट आएको हो, जसको अर्थ “मिलन” वा “एकता” हो जसले शरीर र चेतनाको एकताको प्रतीक हो । आज, विश्वभरि विभिन्न रूपहरूमा योग अभ्यास गरिन्छ र यो लोकप्रिय हुँदै गइरहेको छ ।
योगको व्यापक आकर्षणलाई मान्यता दिँदै संयुक्त राष्ट्र संघले ११ डिसेम्बर २०१४ मा ६९/१३१ नम्बर प्रस्ताव पारित गर्दै जुन २१ लाई अन्तर्राष्ट्रिय योग दिवसको रूपमा घोषणा गर्यो ।
अन्तर्राष्ट्रिय योग दिवसको प्रस्ताव भारतले गरेको थियो र १७५ सदस्य राष्ट्रहरूले यसलाई समर्थन गरेका थिए । यो प्रस्ताव पहिलो पटक भारतीय प्रधानमन्त्री नरेन्द्र मोदीले ६९औं संयुक्त राष्ट्र महासभामा राखेका थिए । मोदीले भनेका थिए, “आज म जोड दिन चाहन्छु कि योग हाम्रो प्राचीन परम्पराबाट प्राप्त एक बहुमूल्य उपहार हो । योगले मन र शरीर, विचार र कार्यको एकतालाई मूर्त रूप दिन्छ… यो समग्र दृष्टिकोण हाम्रो स्वास्थ्य र कल्याणको लागि लाभदायक छ । योग केवल व्यायाम मात्र होइन; यो आफू, संसार र प्रकृतिको एकता पत्ता लगाउने तरिका हो ।”
प्रस्तावमा भनिएको छ कि “व्यक्ति र जनसंख्याले स्वस्थ छनौट गर्नु र राम्रो स्वास्थ्यलाई प्रवर्द्धन गर्ने जीवनशैली अपनाउनु महत्त्वपूर्ण छ”।
यस सन्दर्भमा, विश्व स्वास्थ्य संगठनले आफ्ना सदस्य राष्ट्रहरूलाई आफ्ना नागरिकहरूलाई शारीरिक रूपमा बढी सक्रिय हुन प्रोत्साहित गरेको छ । अपर्याप्त शारीरिक गतिविधि नै विश्वव्यापी मृत्युको शीर्ष १० कारणहरू मध्ये एक हो । हृदय रोग, क्यान्सर र मधुमेह लगायत गैर-संक्रामक रोगहरूको लागि एक प्रमुख जोखिम शारीरिक निस्क्रियताले ल्याउँछ ।
हालसम्मका योग दिवसका नारा
२०१५ – सद्भाव र शान्तिको लागि योग
२०१६ – युवा एकताका लागि योग
२०१७- स्वास्थ्यको लागि योग
२०१८-शान्तिको लागि योग
२०१९- मुटुको लागि योग
२०२०-स्वास्थ्यको लागि योग – घरमा योग र परिवारसँग योग
२०२१-कल्याणको लागि योग
२०२२-मानवताको लागि योग
२०२३-वसुधैव कुटुम्बकमका लागि योग
२०२४-आफू र समाजको लागि योग
२०२५- एक पृथ्वी एक स्वास्थ्यको लागि योग
